Dziecko w świecie wirtualnym

M. Kielar - Turska: Dziecko w świecie wirtualnym, szanse i zagrożenia, [w:] Wychowanie w przedszkolu nr 3/2002

     W dzisiejszym świecie trudno uniknąć kontaktu dziecka ze światem wirtualny. Media takie jak telewizja czy Internet są powszechnie dostępne, atrakcyjne dla dzieci, łatwe w użyciu i dają wiele możliwości rozwojowych. Wiążą się jednak z różnymi zagrożeniami. Autorka artykułu rozważa pozytywne i negatywne strony relacji dziecko-media. Wymienia szereg wartości z nich płynących, ale dostrzega też niebezpieczeństwa.

      Według M. Kielar-Turskiej telewizja spełnia kilka funkcji, m.in. przekazywanie informacji, wychowanie, wpływanie na powstawanie i rozwój zainteresowań, wyrównywanie braków, dostarczanie okazji do zabawy. Aby jednak telewizja mogła odgrywać pozytywną rolę w życiu dziecka, jego kontakty z telewizją muszą być zorganizowane w sposób przemyślany:

- program telewizyjny musi być dostosowany do możliwości rozwojowych dziecka, 

-jest jedną z wielu (a nie jedyną) formą aktywności,

-czas spędzania przed telewizorem jest ograniczony,

-jest okazją do spędzenia czasu z dzieckiem i do rozmowy po obejrzeniu programu.

     Coraz częściej zdarza się dziś, że ekran telewizora zostaje zastąpiony ekranem komputera. Atrakcyjne dla dzieci stają się gry komputerowe, aplikacje na tabletach i telefonach komórkowych, a komputer staje się nowym sposobem spędzania wolnego czasu. J. Izdebska twierdzi, że programy multimedialne mogą być wartościowe pod względem poznawczym, edukacyjnym, społecznym, ale niektóre mogą budzić niepokój wychowawczy, zwłaszcza, gdy   obraz dominuje nad słowem, a  wzajemne porozumiewanie się ogranicza się do  klawiatury. Wraz z rozwojem mass mediów zmienia się świat dziecka i obraz jego dzieciństwa.

     Na podstawie badań M. Kielar - Turska stwierdza, że gry komputerowe mają wiele zalet, ponieważ ułatwiają przyswajanie i przetwarzanie informacji zgodnie z zasadą: bawiąc - uczyć, usprawniają umiejętność rozwiązywania problemów, kształtowania umiejętności podejmowania decyzji, sprzyjają rozwojowi procesów poznawczych (spostrzeganie, uwaga), wzmacniają poczucie własnej wartości, przynoszą pozytywne przeżycie związane z wygraną.

Zagrożenia ze strony gier komputerowych to: ograniczanie kontaktów społecznych, zachęcanie do pozostawania jedynie w kontakcie z maszyną, do uczestniczenia w aktach przemocy, prezentowanie zachowań aspołecznych, odrywanie dziecka od świata rzeczywistego i pozostawianie go w świecie iluzji, doprowadzanie do występowania negatywnych skutków organicznych (senność, zmęczenie znużenie, bóle głowy).

Jak uważa M. Kielar - Turska media są nieodłącznym elementem świata ludzi XXI wieku, dlatego dzieci powinny poznawać i uczyć się żyć w świecie informacyjnym. Właściwie pokierowane przez dorosłych dziecko będzie mogło w przyszłości korzystać z niego w sposób bardziej sensowny.